فرض کنید روی یکی از صندلی های سینما نشسته اید و ناگهان از جسم خود جدا شده و به سمت اتاقک پروژکتور پرواز می کنید و از آنجا خود را نگاه می کنید به گونه ای که روی یکی از صندلی ها نشسته اید و به فیلمی از خودتان که قبلا ضبط شده است نگاه می کنید که در حال پخش است. شما از چشم سوم شخص به خود نگاه می کنید که در حال تماشای فیلم خاطره خودش است. به اینگونه نگاه کردن به خاطرات و تصاویر ذهنی دابل دگر احساس است که اثر احساسی این جایگاه بسیار کمتر از خوداحساس و دگر احساس است. از این تکنیک در درمان فوبیا ها ا ستفاده می شود.
وقتی که با افراد در مورد تصویرسازی صحبت می کنیم، بیشتر آنها می گویند که نمی توانند تصویرسازی کنند. همه ما انسان ها در همه زمان های زندگی مان در حال تصویرسازی ذهنی هستیم و از این کار بی اطلاعیم و فکر می کنیم که تصویرسازی ذهنی چقدر کار دشوار و پیچیده ای است. اگر چشمان خود را ببندید در همان حال به درون سفر می کنید. سفر به درون باعث می شود که شروع به تصویرسازی کنید. تمرین زیر باعث می شود به درون خود سفر کنید و بدانید که تصویرسازی ذهنی کار پیچیده ای نیست.
تمرین تصویر سازی ذهنی در ورزش
۱– چشمان خود را ببندید و تصور کنید که یک سیب سبزرنگی با یک نخ نازکی بسته شده است و از سقف آویزان شده است. این سیب درست در مقابل شما قرار دارد. به رنگ زیبای این سیب توجه کنید. این سیب روبروی شما می چرخد و شما همچنان به این سیب نگاه کنید. دقت کنید که این سیب به کدام جهت می چرخد. آیا سرعت چرخش این سیب زیاد است یا کم؟ اگر سرعت چرخش کمی دارد سعی کنید با دست راست خود این سیب را بیشتر بچرخانید و سرعت چرخش آن را زیاد کنید. به بند این سیب نگاه کنید که نخ نازک به آن بسته شده است. ببینید این نخ چه رنگی است؟ مشکی یا سفید است و یا رنگ دیگری دارد؟
۲- وقتی که خوب به این سیب سبز نگاه کردید آن را با دست راست خود بگیرید و اجازه چرخیدن به آن را ندهید. حال دست دیگرتان را هم جلو ببرید و این سیب را با دو دستتان بگیرید. نخ را از سیب جدا کنید. سیب را با یکی از دستهایتان جلو برده و آن را بو کنید. عطر سیب تازه را استشمام کنید. از بوییدن این سیب لذت ببرید. سیب را نزدیک دهان خود ببرید و گازی به آن بزنید. مزه این سیب چگونه است؟ شاید ترش و یا شیرین باشد. مزه این سیب را کاملا حس کنید. همان طور که تکه های این سیب را می جوید تکه های آن را زیر دندان خود حس کنید. صدای خرد شدن سیب را زیر دندان خود حس کنید.
۳- تصور کنید این سیب روبروی شما روی زمین می افتد و لحظه به لحظه بزرگتر می شود. کم کم سیب بزرگی را روبروی خود می بینید که درست روبروی شما افتاده است. دوباره تصور کنید که یک بیل بزرگ کنار این سیب افتاده است و شما این بیل را برمی دارید. با این بیل محتویات درون این سیب را خالی می کنید. کم کم هم محتویات این سیب خالی می شود.
۴- بعد از اینکه محتویات این سیب خالی شد، شما یک سیب بزرگ به اندازه یک کلبه دارید که محتویات آن را خالی کرده اید. این سیب خانه شماست. تصور کنید با یک اره از آنجایی که سیب را گاز زده اید مستطیلی به اندازه یک در روی سیب ایجاد کرده اید. این مستطیل در ورودی این خانه است.
۵- در این سیب را باز کنید و به درون این سیب بروید. وقتی که در داخل این سیب قرار دارید پنجره کوچکی برای آن قرار دهید. پنجره را باز کنید و از آن پنجره بیرون را نگاه کنید. سرتان را از پنجره بیرون آورده اید و به بیرون نگاه می کنید.
۶- بیرون از این خانه سیبی شکل همه خانه ها را به شکل سیب می بینید. همه در خانه سیبی شکل خود زندگی می کنند. تصویرسازی ذهنی این سیب می تواند آرامش بسیاری را به ذهن شما وارد کند.
شما یک شهر پر از سیب بزرگ می بینید که همه مردم در دل این سیب ها زندگی می کنید. همه جا بوی سیب استشمام می کنید. به همه این سیب ها نگاه کنید. سیب های سبزرنگی که همه سرشان را از پنجره این سیب ها بیرون آورده اند و به بیرون نگاه می کنند.
تصویرسازی این سیب شما را از بیرون به درون می برد. سفر به درون با بسته شدن چشم هایتان آغاز می شود. وقتی که چشمان خود را می بندید تصویرسازی ذهنی شما شروع می شود. سفر به درون و دیدن تصاویر ذهنی آرامش درونی را به همراه خواهد داشت.
امیدوارم توانسته باشید این تمرین را به خوبی انجام دهید. انجام این تمرین می تواند به شما آرامش عمیقی بدهد. این تصویرسازی می تواند تمرینی باشد که خلاقیت را در ذهنتان تقویت کند. یادتان باشد در تصویرسازی ذهنی هیچ محدودیتی ندارید و می توانید در ذهنتان هرآنچه را که دوست دارید خلق کنید. به این فکر کنید که آزادید هرچه دوست دارید در ذهنتان بسازید. هر چیزی که در ذهنتان می سازید می تواند در زندگی تان به شکل واقعیت درآید. پس می توانید با تصویرسازی ذهنی به هرآنچه که می خواهید برسید و هیچگونه محدودیتی ندارید.
این نوع تصویرسازی که همه حواس شما درگیر آن است، تصویرسازی ذهنی خوداحساس است. شما در این نوع تصویرسازی همه حواس خود را برای تصویرسازی ذهنی به کار می برید و همه چیز را حس می کنید. شما در این نوع تصویرسازی خودتان حضور دارید و این حواس شماست که احساسات را درک می کند.
آموزش تصویر سازی ذهنی
و اما نیمکره راست که در اکثر افراد ضعیف و غیر فعال است
وظایفی از قبیل درک موسیقی و تصویر سازی را بعهده دارد.
حافظه بلند مدت در نیمکره راست قرار دارد.
نیمکره راست قضاوت نمی کند بلکه اطاعت می کند.
و این بزرگترین امتیاز آن است. این ویژگی شاید به دلیل خواص ناخودآگاه ذهن است
(در این باره مطالبی عرض خواهد شد) پایه و اساس روش تصویر سازی ذهنی که مدتها است در زمینه های متفاوت آموزشی مورد استفاده قرار می گیرد،
بر فعال کردن نیمکره راست استوار است.
گفتیم که حافظه بلند مدت در نیمکره راست قرار دارد
بنابراین استفاده از نیمکره راست و البته بکارگیری روش تصویرسازی ذهنی موجب می شود
که مطلب را با یک بار خواندن برای همیشه یاد بگیریم.
توجه داشته باشید که همه ما این روش را در بعضی از موارد بکار می گیریم.
بعضی از مشاغل هم بطور مستقیم ار آن بهره می برند
ولی ما در یک کارگاه آموزشی که این سخنرانی مقدمه آن است این مهارت را بطور اصولی مرور میکنیم
و قصد داریم به این مطلب بپرداریم که تا چه حد آموزش آن عملی است
و تا چه میزان می توان آنرا در دروس مختلف بکار گرفت.
تعاریف متفاوتی را می توان برای تصویرسازی ذهنی ارایه داد:
*تصویر سازی ذهنی یعنی اندیشیدن به یک موضوع خاص.
در واقع وقتی به چیزی فکر میکنیم داریم تصویری از آن را در ذهن می سازیم
و درک مفهوم بدون تصویر ذهنی از آن مفهوم صورت نمی گیرد.(ارسطو : تفکر بدون تصویر ذهنی غیرممکن است.)
*تصویر سازی ذهنی یعنی متمرکز کردن انرژی فکر روی موضوعی ویژه با هدفی خاص
* استفاده از تمام حواس برای خلق یا بازآفرینی یک تجربه درذهن و دیدن چنین تصویری با چشم ذهن.
هر تعریفی که از آن ارایه دهیم به دو نتیجه گیری می رسیم :